Trong khuôn khổ Tháng hành động Hợp tác xã năm 2025, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia năm 2025 với chủ đề "Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững". Diễn đàn do Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì; Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Võ Văn Hưng, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm đồng chủ trì.
Tham dự Diễn đàn có đại diện các Bộ, ban ngành Trung ương, Liên minh Hợp tác xã các tỉnh, thành phố, các liên hiệp hợp tác xã và các hợp tác xã tiêu biểu, điển hình trên cả nước.
Diễn đàn được tổ chức nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, tìm kiếm các giải pháp phát triển kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) gắn với phát triển kinh tế xanh, phát triển bền vững. Đặc biệt, tại Diễn đàn, các đại biểu đã cùng nhau thảo luận về cơ sở xây dựng và phát triển bền vững chuỗi sản xuất xanh trong khu vực KTTT, HTX; giải quyết các vướng mắc của các HTX tại các địa phương nhằm tìm ra các phương thức hỗ trợ HTX phát triển hiệu quả mô hình sản xuất xanh vì sự phát triển bền vững.
Toàn cảnh Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, bà Cao Xuân Thu Vân - Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, một trong những điểm nhấn nổi bật của Tháng hành động Hợp tác xã 2025 là Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025 với chủ đề “Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững”. Đây là sự kiện quy tụ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp và đại diện khu vực KTTT nhằm thảo luận, kiến nghị các giải pháp phát triển HTX gắn với xu thế kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và kinh tế tri thức. “Diễn đàn không chỉ là nơi lắng nghe, tháo gỡ khó khăn, mà còn mở ra cơ hội hợp tác, liên kết, hình thành các dự án mới giữa HTX và doanh nghiệp”, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhấn mạnh. Diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia 2025 do đó không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là cơ hội quan trọng để các bên liên quan cập nhật chính sách, kết nối với các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư, tìm kiếm đối tác chiến lược và học hỏi kinh nghiệm thực tiễn. Mục tiêu trọng tâm của Diễn đàn là nâng cao nhận thức và năng lực cho HTX trong việc áp dụng mô hình kinh tế xanh, giảm phát thải, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh. Điều này nhằm tiến tới năm 2045, Liên minh HTX Việt Nam kỳ vọng sẽ có ít nhất 3 HTX của Việt Nam lọt vào top 300 HTX lớn nhất toàn cầu. Để đạt mục tiêu đó, điều tiên quyết là phải phát triển các HTX mạnh về chất và lượng, gắn hoạt động với chuyển đổi số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn. Bởi HTX không chỉ là mô hình kinh tế, mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, hợp tác, tự lực và sáng tạo.
Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn đang là xu thế chung của các quốc gia trong lựa chọn của mình. Việt Nam cũng đã chủ động, quyết tâm chuyển đổi xanh, đồng thời ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược, kế hoạch hành động, cam kết quốc tế hướng tới phát triển bền vững quốc gia. “Những việc gì cần làm, chúng ta phải thực hiện ngay. Ví dụ như diễn đàn về nguồn vốn cho HTX chuyển đổi xanh và diễn đàn chuyển đổi số cho HTX có thể thực hiện ngay. Hiện, Bộ Tài chính đang triển khai những cơ chế về hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và chúng ta có thể kết hợp để triển khai cho khu vực KTTT, HTX, để các HTX có thể tiếp cận các giải pháp, các hỗ trợ, biết cách ứng dụng công nghệ… từ đó giảm bớt khó khăn trong thời gian đầu chuyển đổi số và làm cơ sở để chuyển đổi xanh”.
Trong bối cảnh thế giới đầy biến động, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh hướng tới tăng trưởng bền vững về kinh tế, công bằng xã hội… Khu vực KTTT phát triển năng động, hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống thành viên HTX.
Để đạt mục tiêu này, Phó Thủ tướng gợi mở một số giải pháp:
Đối với các bộ ngành và địa phương: tiếp tục hoàn thiện thể chế theo tinh thần kiến tạo, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho mô hình KTTT; Bộ ngành địa phương triển khai hiệu lực, hiệu quả Luật HTX năm 2023, tăng cường nguồn lực, nhân lực để HTX chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh.
Với Bộ Tài chính có 4 nhiệm vụ: (1) nghiên cứu quy định riêng các địa phương dành quỹ đất nhất định ưu tiên cho các HTX nông nghiệp mượn, thuê, được hỗ trợ giảm giá trong thời gian đầu để các HTX có điều kiện phát triển. (2) tăng cường thúc đẩy tài chính xanh, thu hút đầu tư quốc tế. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước hướng dẫn hỗ trợ các HTX, nhất là HTX ứng dụng công nghệ cao được tiếp cận vay vốn tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng. Chính phủ đẩy mạnh ngoại giao về sáng kiến toàn cầu tăng trưởng bền vững, nhưng Việt Nam cũng cần xây dựng các gói tín dụng riêng về chuyển đổi xanh cho các HTX sản xuất xanh, chuyển đổi số. (3) đổi mới sáng tạo, ứng dụng KHKT trong khu vực KTTT, các HTX nâng cao hiệu quả hoạt động. Đề nghị Bộ tài chính xây dựng đề án riêng cho HTX về chuyển đổi số hoặc gắn với chương trình chuyển đổi số với doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp nâng cao năng lực, chất lượng, sức cạnh tranh của HTX. (4) nhanh chóng ban hành quy định, quy trình về tín chỉ các bon.
Đối với Liên minh HTX Việt Nam: Phát huy vai trò, đại diện nòng cốt hỗ trợ cho KTTT. Tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức về khu vực KTTT, đặc biệt năng cao năng lực, tăng cường phổ biến thông tin dịch vụ sản phẩm, nâng cao hiệu quả Quỹ hỗ trợ phát triển Hợp tác xã; Liên minh HTX Việt Nam là cầu nối liên kết HTX với HTX, HTX với DN và HTX với Chính phủ. Phối hợp với Bộ Công thương và Bộ Ngoại giao tổ chức xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các HTX tại các nước.
Đối với các HTX cần chủ động vượt qua rào cản, vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên, chuyển biến mạnh mẽ về tư duy, nhận thức. Tăng cường đầu tư vào chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, giảm phát thải. Phát triển HTX gắn với chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, đáp ứng nhu cầu của thị trường tiêu dùng. Xác định nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định sự thành công của chuyển đổi xanh, nâng cao chất lượng nhân lực. Hình thành đội ngũ quản lý am hiểu chuyển đổi xanh, quản lý rủi ro về môi trường.
Diễn đàn HTX Quốc gia 2025 đã định hướng được những giải pháp lớn cho chuyển đổi xanh cho khu vực KTTT, HTX, góp phần vào mục tiêu tăng trưởng trên 8% của cả nước trong năm nay, hướng tới tăng trưởng hai con số trong năm sau. Hiện nay, đóng góp của khu vực KTTT cho kinh tế đất nước đang còn khiêm tốn so với năng lực và có dấu hiệu chậm, tụt lại. Vì vậy, với những tinh thần tại Diễn đàn cùng nhau nỗ lực, cố gắng với sự hỗ trợ của Trung ương, Nhà nước và nỗ lực bản thân HTX và sự đồng hành của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, chắc chắn khu vực KTTT sẽ đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước trong thời gian tới.
Kết thúc Diễn đàn, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân cho biết, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, các ý kiến đóng góp của đại diện các bộ ngành, các chuyên gia, doanh nghiệp và HTX. Qua đây cho thấy, HTX còn phải làm nhiều việc, thực hiện nhiều vấn đề và có những vấn đề không thể trì hoãn được nữa.
Điều đầu tiên là HTX cần hoàn thiện mình để có thể “hấp thu” được các chính sách của Nhà nước và thích ứng được với những biến chuyển của thị trường. Liên minh Hợp tác xã Việt Nam xác định “mình là người bạn của HTX” vì không chỉ chăm sóc HTX mà còn có trách nhiệm thu hút người dân vào HTX.
Hai năm gần đây, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam rất chú trọng vào tổ chức Tháng hành động vì Hợp tác xã với mong muốn làm rõ nét vai trò của khu vực KTTT, HTX. HTX không chỉ làm để thu lợi nhuận mà còn thúc đẩy xã hội phát triển.
Do đó, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ phối hợp với Bộ NN&MT, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ công Thương và mong các bộ ngành hiểu rõ hơn, có cái nhìn khách quan hơn về mô hình HTX. Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cũng sẽ chủ động tham vấn cho các bộ ngành để hoàn thiện các chính sách cho khu vực KTTT, HTX.
Cùng với đó, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam mong muốn các địa phương hỗ trợ thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển Hợp tác xã. Ngoài ra, cần vận động thêm các nguồn quỹ khác để hỗ trợ các HTX trong giải quyết nút thắt về tài chính.
Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực nhưng phải tránh việc đào tạo tràn lan, không bài bản. Mà việc đào tạo nguồn nhân lực cho HTX cần theo cung bậc, thực hiện rõ ràng với thời gian nhất định. Các bộ ngành cũng cần tạo điều kiện để hệ thống Liên minh HTX thực hiện thí điểm gói đào tạo cán bộ, thành viên HTX theo quy trình, từ đó có thể nhân rộng và nâng cao hiệu quả nguồn nhân lực cho các HTX.
“Bằng hành động thiết thực, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ triển khai ngay các vấn đề liên quan đến các bộ ngành để tạo động lực, cơ sở cho HTX phát triển, chuyển đổi xanh. Và so với năm trước, nhiều HTX đã tiếp cận được vốn từ ngân hàng. Do đó, các HTX tiêu biểu, phát triển mạnh cần hướng dẫn, hỗ trợ các HTX khác để đưa khu vực KTTT cùng phát triển vững mạnh”, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh.
Thanh Hiền