Kinh tế tập thể, mà nòng cốt là hợp tác xã (HTX) và liên hiệp HTX, từ lâu đã được xác định trong Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về "Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới". Về Quan điểm chỉ đạo, kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.
Trong những năm qua, HTX không chỉ góp phần ổn định nông nghiệp, nông thôn mà còn tạo việc làm, nâng thu nhập cho hàng triệu lao động. Tuy nhiên, câu chuyện “thiếu vốn, khó vay” vẫn là căn bệnh kinh niên, khiến nhiều Hợp tác xã phải hoạt động cầm chừng, lỡ nhịp với thị trường.
Để giải quyết vấn đề này, ngày 16/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định 156/2025/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 116/2018/NĐ-CP ngày 7/9//2018 của Chính phủ. Một số điểm mới của Nghị định liên quan đến THT, HTX, liên hiệp HTX như:
- Đối tượng cho vay được mở rộng, trong đó có HTX, liên hiệp HTX trên địa bàn nông thôn hoặc tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp và cả Tổ hợp tác (theo quy định tại Điều 2 Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 116/2018/NĐ-CP).
- Về hạn mức cho vay tối đa mà không cần tài sản đảm bảo: 500 triệu đồng đối với tổ hợp tác và 05 tỷ đồng đối với HTX, liên hiệp HTX (theo quy định tại khoản 2 Điều 9 Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 156/2025/NĐ-CP).
- Cơ chế đảm bảo tiền vay: Khi khách hàng được vay không có tài sản bảo và tổ chức tín dụng được thỏa thuận về việc nộp cho tổ chức tín dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất của khách hàng trong thời gian vay không có tài sản bảo đảm tại tổ chức tín dụng (theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Nghị định số 55/2015/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 156/2025/NĐ-CP).
Việc sửa đổi, bổ sung của Nghị định trên cho thấy Nhà nước luôn đồng hành cùng khu vực kinh tế tập thể, HTX, tháo gỡ điểm nghẽn lớn nhất để HTX phát triển bền vững góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông thôn; mở rộng cơ hội tiếp cận vốn cho người dân và HTX chuyển đổi sản xuất theo mô hình nông nghiệp liên kết, tuần hoàn và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Qua đó, còn đặt ra bài toán cho các HTX cần phải thay đổi, quản trị minh bạch hơn, chủ động tìm thị trường, mở rộng hợp tác và áp dụng công nghệ, nâng cao năng lực và tầm nhìn cho chính các HTX. Thực tế cho thấy, năng lực quản trị của nhiều HTX hiện nay vẫn còn ở mức hạn chế, bộ phận tài chính, kế toán chưa thực sự chuyên nghiệp, chưa quen lập dự án vay vốn bài bản, thiếu chiến lược dài hạn, thị trường tiêu thụ vẫn đang còn bấp bênh. Nếu tiếp cận được khoản vay lớn không có tài sản đảm bảo mà không có kế hoạch sử dụng hiệu quả, nguy cơ rơi vào vòng xoáy nợ xấu là điều không thể xem nhẹ. Do vậy, để những chính sách này thực sự phát huy hiệu quả, cần đồng thời nâng cao năng lực quản trị HTX, gắn vốn vay với hỗ trợ kỹ thuật và siết chặt giám sát việc sử dụng vốn.
Nguồn: TNK